Şirketin konkordato ilan etmesi çalışana iş akdinin fesih hakkını vermiyor. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, konuta kadar emekçilerin haklarını tüm ayrıntılarıyla yazdı.
Son vakitlerde konkordato ilan eden işyerlerinin sayısında bariz bir artış yaşanıyor. En son, borsa üzerinden süreç gören bir şirket de konkordato sürecine girdi. Konkordato sürecine giren işletmeler için icra takibi ve haciz kararlarının uygulanması ekseriyetle mümkün olmuyor.
Ancak, konkordato ilanı, bu işyerlerinde çalışan emekçilerin ödenmeyen alacakları için haciz uygulanmasına mahzur teşkil etmiyor. Şirketler konkordato talebinde bulunduklarında evvel süreksiz, akabinde ise kesin mühlet alıyor. Sürecin sonunda, ödeme zahmeti aşılmamışsa iflas süreci başlatılıyor.
KONKORDATO EMEKÇİ İÇİN İŞ AKDİNİ HAKLI FESİH SEBEBİ Mİ?
İşçi, haklı sebepler ortaya çıktığında iş akdini tek taraflı olarak feshedebilir. Patron, konkordato ilan etmiş olmakla birlikte personelin fiyatını ve öteki toplumsal haklarını sistemli olarak ödüyorsa, çalışma şartlarını ağırlaştırmamışsa emekçi, konkordato ilan edilmesini iş akdini haklı fesih sebebi olarak gösteremez. İş akdini bu münasebetle feshettiğinde kıdem tazminatını alamaz.
Bununla birlikte konkordato ilan eden patron fiyat ödemelerini aksatırsa çalışana iş akdini fesih hakkı doğar. Fiyatını alamayan emekçi, iş akdini feshedebilir. O işyerinde bir yıldan fazla çalışmışsa, kıdem tazminatını talep edebilir.
İŞÇİ ALACAKLARI KAÇINCI SIRADA?
Konkordato ilan eden şirket aleyhine vergi, harç, toplumsal güvenlik primi dahil kamu ya da özel kişi alacakları için takip yapılamıyor. Daha evvel başlamış takipler de duruyor.
Ancak, işyerinde konkordato ilan edilmesi emekçi alacakları için icra takipleri ve hacizlere mahzur teşkil etmiyor. Her ne kadar emekçi alacağı teminatta üzere görünse de konkordato ve iflasta rehinle teminat altına alınmış alacaklar, başka tüm alacakların önüne geçtiği için personel alacaklarına sıra gelinceye kadar ortada para kalmayabiliyor.
Çünkü rehinle teminat altına alınan alacaklar, bankalar ve başka finans kuruluşlarına ilişkin oluyor.
İşçi alacakları, teminatlı olup da rehinle karşılanmamış yahut teminatsız bulunan alacaklardan ortasında birinci sırada yer alıyor. Bankaların rehinli alacaklarının tahsilinden sonra para kalırsa birinci sırada emekçi alacakları ödeniyor.
İŞÇİ ALACAKLARINI KAÇ GÜN İÇİNDE KAYDETTİRMELİ?
Konkordato ilan eden yahut hakkında iflas kararı verilen işyerlerinde çalışan emekçiler alacaklarını bir ay içinde kaydettirmeli. Alacak kaydını yaptırmak için bir aylık mühlet, konkordato yahut iflas ilanıyla başlıyor. Müracaatın, konkordato ilan edilmesi durumunda konkordato komiserliğine; iflasta ise iflas masasına yapılması gerekiyor.
Konkordato ilanından yahut iflas kararından evvel alacakları için dava açmış olan emekçiler de davanın görüldüğü mahkeme aracılığıyla alacak kaydını yaptırmalı.
Bir aylık müddette müracaat yapılmadığı takdirde, personel alacaklarına tanınan, banka alacaklarının akabinde birinci sırada ödeme hakkı ortadan kalkıyor.
İŞÇİLER HANGİ ALACAKLAR İÇİN BAŞVURABİLİR?
İşçilerin, iflasın açılmasından yahut konkordatodan evvelki bir yıl içinde tahakkuk etmiş fiyat, ihbar ve kıdem tazminatı üzere alacaklarıyla iflas nedeniyle iş alakasının sona ermesi üzerine hak ettikleri ihbar ve kıdem tazminatları için müracaat hakkı bulunuyor. Personelin bu alacakları, bankaların rehinli alacaklarının akabinde birinci sırada ödeniyor.
İŞÇİ KONKORDATO KADEMESİNDE ÖDENMEYEN FİYATINI TALEP EDEBİLİR Mİ?
İşçiler ödenmemiş bulunan fiyat ve başka alacaklarını konkordato sürecinde talep edebilirler. Talep etmelerine karşın fiyatları ödenmediği takdirde haciz süreci yapabilirler.
ÜÇ AYLIK MAAŞ FİYAT GARANTİ FONU’NDAN
İşverenin konkordato ilan etmesi, patron için aciz vesikası alınması, iflası üzere nedenlerle ödeme zahmetine düştüğü hallerde fiyatın ödenmemesi durumunda, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) bünyesindeki Fiyat Garanti Fonu devreye girer. Emekçinin İŞKUR’a başvurması halinde ödenmemiş fiyatlarının üç aya kadar kısmı fondan karşılanır.
Bu haktan yararlanabilmek için emekçinin son bir yıl içerisinde konkordato ilan edilen işyerinde çalışıyor olması gerekiyor.
PRİME TEMEL YARAR ÜZERİNDEN HESAPLAMA YAPILIYOR
Ücret Garanti Fonu’ndan ödemeler, Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirilen prime temel yarar üzerinden yapılır. Prime temel çıkar tavanı 2024 yılı için 150.000 TL olarak uygulanıyor.
Ücret Garanti Fonu’ndan fiyatını alan personel, fiyatının vaktinde ödenmediği gerekçesiyle iş akdini haklı fesih yapamaz.